Kurpelza Ortsnømä: Mønnem, Wøinem unn Schriese

Ihr Leit, Ihr wissds, isch habb misch do als schunn ämol driwwa ausgelossd, dass die Leit als ganädd wissä, wosä wøhnä, also rischdisch. Odda vielmehr, wie dess heeßd, wosä wøhnä. Wønn mir ähna sagt, er wøhnt „in der Schwetzingerstadt“, ihr wissds, schwilltma de Kømm, weil dess alleweil immanoch SchwetzingaVORschtadt, heeßd. Sei’s drum, isch will misch nädd widdaholä. Awwa, Grutzefix, ma muss doch wissä, wie dess vor Ort heeßd, wo ma wøhnt, odda nädd? Dess hodd ma zu wissä – unn rischdisch øzuwennä, sunsch bisch blamiert. So wiema in Bärlin „im Wedding“ awwa nädd „in Wedding“ odda in Münschä „in Grünwald“ unn nädd „im Grünwald“ wøhnä duud, wohnd ma bei uns „uff de Rhøinau“ odda fer Noigeplaggdä moinetwegä (in de allagreeschdä Not) a „in Rheinau“ – awwa ewä uff ga känn Fall „in der Rheinau“, Heiløndsseggl, dess lernt ma däzu – unn ferdisch. Iss dess donn so schwer?

Was soll isch Eisch sagä … Wo isch die Gosch grad so weit uffreiß… Neilisch hodd ma de Gärdd gschriwwä, weilsän (midd Räschd) „gschiddelt hodd“. Schuld war isch: In moim Adiggl war die Redd vunnarä Fraa „aus Schriesämm“. „Dess geht garnädd!“, mähnd de Gärdd unn begrinds so: „Deht Schriesheim in de lingsrhoinisch Palz liegä, wer dess in Ordnung, dort wärd bei Ortsnohmä dess „-heim“ zu „-em“ (wie in Bad Därkem) odda „-äm“ (Wie in Oggerschäm). In de rechtsrhoinischä Kurpfalz awwa bloß zu „-e“.“ Es muss also Schriese heeße, a wønn ischs als Kall phoneedisch middäm korzzä (käm longä!) „ä“ schreiwä deed, awwa Gärdd, lossäma die Foinheidä: Also rischdisch muss es „die Fraa vunn Schriese“ heeße, wie in Dossene, Hendesse, Heddese, Verne, Eppele, mähnta, de Gärdd. Unn woa Räschd hodd, hodda Räschd.

Wønns vunn de Greeß unn de Oiwøhnazahl awwa bsunners großartisch wärd, so iss dess nunämol im Lewe, kummä die Extra-Wärschd unn Ausnøhmä: Unn so heeßds dønn doch – unn Gott sei Donk! – „Mønnem“ unn „Wøinem“ unn nädd „Mønne“ unn „Wøine“ – Schdellt eisch dess mol vor! Do dehts dønn a misch schittlä … Nix fer ugut,

Kontakt: kall@mamo.de